Co to Akatyst, a co to Antymins?

[Nicefor]

AKATYST – specyficzny gatunek liturgicznej twórczości literackiej obrządku bizantyjskiego. Nazwa wywodzi się od greckiego słowa akathistos (dosł. „nie-siedzący”), co wskazuje na zwyczaj odmawiania go w pozycji stojącej. Najstarszym i najważniejszym przykładem jest Akatyst na Zwiastowanie Najświętszej Maryi Panny, przypisywany św. Romanowi Śpiewakowi z VI wieku. Składa się z 12 kondakionów i 12 ikosów.

Kondakion (gr.) – krótki utwór w prozie poetyckiej, stanowiący zwięzłą pochwałę Chrystusa, Matki Bożej lub świętych (np. podobny do antyfony Pod Twoją obronę ). Każdy kończy się refrenem Alleluja.
Ikos (gr.) – dwuczęściowa jednostka: pierwsza to opowieść historyczna, druga – seria metafor i porównań ukazujących duchowe znaczenie świętego. Każdy zwrot rozpoczyna pozdrowienie Witaj (bądź Pozdrowiona ), a cztery pary takich zwrotów zamyka powtarzalny refren.
Akatyst śpiewa się najczęściej podczas nieszporów (wieczornych nabożeństw) lub molebnu (modlitwy błagalnej). Jest żywą częścią tradycji prawosławnej i katolickiej obrządku bizantyjskiego, często wykorzystywaną w okresie Wielkiego Postu.

ANTYMINS (gr. antimension – „zamiast ołtarza”) – kwadratowa płachta z lnianego lub jedwabnego materiału, ozdobiona wizerunkiem Chrystusa w grobie otoczonego czterema ewangelistami. Wewnątrz zszyta jest relikwia męczennika. Pełni funkcję przenośnego ołtarza, analogiczną do łacińskiego portatyłu i korporału.

Na antyminsie umieszcza się kielich i diskos (patenę) podczas liturgii eucharystycznej.
Bez niego nie można sprawować Mszy Świętej.
Poświęca go biskup, co podkreśla jego sakralny charakter.
Antymins jest kluczowym elementem liturgii wschodniej, symbolizując obecność Bożą i ciągłość tradycji apostolskiej.