Liturgie niedzielne i świąteczne

[Nicefor]

Εορτή του Μαρτυρίού του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου και Βαπτιστή

Obchodząc wspomnienie Twojego proroka Jana,* prosimy Cię, Panie,* za jego przyczyną zbaw dusze nasze.

Czyste twoje serce napełnione światłem Ducha* było naczyniem zawierającym w sobie pełne jasności proroctwo:* daleką przyszłość widzisz jako teraźniejszość.* Dlatego czcimy cię, święty i sławny proroku Janie.

Κατά Μάρκο Αγιο Ευαγγέλιο 6,17-29.
Πραγματικά, ο ίδιος ο Ηρώδης είχε στείλει να συλλάβουν τον Ιωάννη και τον είχε βάλει στη φυλακή. Αυτό το έκανε εξαιτίας της Ηρωδιάδας, που την είχε παντρευτεί, παρ' όλο που ήταν γυναίκα του Φίλιππου του αδερφού του.
Ο Ιωάννης δηλαδή έλεγε στον Ηρώδη: «Δεν σου επιτρέπεται να έχεις τη γυναίκα του αδερφού σου».
Η Ηρωδιάδα λοιπόν μισούσε τον Ιωάννη και ήθελε να τον σκοτώσει, αλλά δεν μπορούσε,
γιατί ο Ηρώδης τον φοβόταν. Ήξερε πως ο Ιωάννης ήταν δίκαιος κι άγιος άνθρωπος, και γι' αυτό έκανε πολλά απ' αυτά που έλεγε, και τον άκουγε ευχαρίστως.
Τελικά η Ηρωδιάδα βρήκε την ευκαιρία, όταν ο Ηρώδης για τα γενέθλιά του κάλεσε σε δείπνο τους πολιτικούς και στρατιωτικούς άρχοντες και τους επισήμους της Γαλιλαίας.
Τότε μπήκε στην αίθουσα η θυγατέρα της Ηρωδιάδας και χόρεψε. Τόσο άρεσε στον Ηρώδη και στους καλεσμένους, που ο βασιλιάς είπε στο κορίτσι: «Ζήτησέ μου ό,τι θέλεις, και θα σου το δώσω».
Της έκανε μάλιστα και όρκο: «Ο,τιδήποτε μου ζητήσεις θα σου το δώσω, μέχρι και το μισό μου βασίλειο».
Αυτή πήγε και ρώτησε τη μητέρα της: «Τι να ζητήσω;» Κι εκείνη της απάντησε: «Το κεφάλι του Ιωάννη του Βαπτιστή».
Ήρθε αμέσως βιαστικά στο βασιλιά και του είπε: «Θέλω τώρα αμέσως να μου δώσεις το κεφάλι του Ιωάννη του Βαπτιστή μέσα σ' ένα πιάτο».
Ο βασιλιάς στενοχωρήθηκε· εξαιτίας όμως του όρκου που είχε δώσει μπροστά στους καλεσμένους, δεν θέλησε να της το αρνηθεί.
Έστειλε τότε αμέσως ένα στρατιώτη της φρουράς με τη διαταγή να φέρει το κεφάλι του Ιωάννη.
Εκείνος πήγε και τον αποκεφάλισε στη φυλακή. Έφερε το κεφάλι του σ' ένα πιάτο και το έδωσε στο κορίτσι, και το κορίτσι το πήγε στη μάνα της.
Όταν το 'μαθαν οι μαθητές του Ιωάννη, ήρθαν και πήραν το σώμα του και το έβαλαν σε μνήμα.

[Nicefor]

22η Κυριακή κοινής περιόδου του έτους

Bogurodzico zawsze Dziewico, opiekunko ludzi,* dałaś swemu Miastu jako potężną osłonę Szatę i Pas swego najczystszego ciała,* które dzięki dziewiczemu twemu rodzeniu pozostały nienaruszone,* bo przez ciebie natura się odnawia i wieki.* Dlatego prosimy cię: Daj pokój światu,* a duszom naszym bogate miłosierdzie.

Boga ogarniające twoje łono, Bogurodzico,* obejmuje twój pas czcigodny,* który jest potęgą nie do skruszenia dla twego Miasta* i niewyczerpalnym skarbcem wszelkich bogactw, jedynie ty matka, a zawsze dziewica.

Κατά Λουκά Αγιο Ευαγγέλιο 14,1.7-14.
Ένα Σάββατο ο Ιησούς πήγε στο σπίτι κάποιου Φαρισαίου άρχοντα για να φάει, και οι Φαρισαίοι τον παρακολουθούσαν.
Βλέποντας ο Ιησούς τους καλεσμένους με ποιον τρόπο διάλεγαν τις πρώτες θέσεις στο τραπέζι, τούς είπε μια παραβολή:
«Όταν σε καλέσει κάποιος σε γάμο, μην πας να καθίσεις στην πρώτη θέση, γιατί μπορεί κάποιος άλλος καλεσμένος να είναι πιο σπουδαίος από σένα.
Και τότε θα έρθει αυτός που κάλεσε κι εσένα κι εκείνον, και θα σου πει: “δώσε τη θέση σου σ' αυτόν”. Τότε εσύ ντροπιασμένος θα πας να καθίσεις στην τελευταία θέση.
Γι' αυτό, όταν σε καλέσουν κάπου, πήγαινε και κάθισε στην τελευταία θέση, ώστε όταν έρθει αυτός που σε κάλεσε, να σου πει: “φίλε μου, έλα σε μια καλύτερη θέση”. Έτσι αυτό θα είναι μια τιμή για σένα μπροστά στους συνδαιτυμόνες σου.
Γιατί όποιος υψώνει τον εαυτό του θα ταπεινωθεί, κι αυτός που ταπεινώνει τον εαυτό του θα υψωθεί».
Και σ' αυτόν που τον είχε καλέσει έλεγε ο Ιησούς: «Εσύ όταν κάνεις γεύμα ή δείπνο, μην καλείς τους φίλους σου και τ' αδέρφια σου ούτε τους συγγενείς σου και τους πλούσιους γείτονες, γιατί κι αυτοί θα σε καλέσουν με τη σειρά τους, κι έτσι θα σου το ανταποδώσουν.
Αντίθετα, όταν κάνεις τραπέζι, να καλείς φτωχούς, ανάπηρους, κουτσούς, τυφλούς.
Θα είσαι μακάριος που δεν θα μπορούν να σου το ανταποδώσουν, γιατί θα σου ανταποδοθεί όταν θ' αναστηθούν οι δίκαιοι».

[Nicefor]

Εορτή της Ύψωσης του Τίμιου Σταυρού

Ps 21,2-4.

- Boże, Boże mój, wejrzyj na mnie,* czemuś mnie opuścił?
Refren: Przez wstawiennictwo Bogurodzicy ocal nas, Zbawicielu.
- Daleko od zbawienia mego* słowa grzechów moich.
- Boże mój, będę wołał we dnie, a nie wysłuchasz,* i w nocy, a nie ku mojej głupocie.
- A ty mieszkasz w świątyni,* chwało Izraela.

Ocal, Panie, Swoich ludzi* i błogosław Swoją własność;* zwycięstwo nad wrogami* daj Swemu Kościołowi* i Swój naród ochraniaj* Swoim Krzyżem.

Chwała Ojcu i Synowi i Świętemu Duchowi, i teraz i zawsze i na wieki wieków, amen.

Dobrowolnie podniesiony na Krzyż, Chryste Boże,* okazuj miłosierdzie Swej nowej społeczności nazwanej Twoim imieniem,* obdarz Swą mocą wiernych Swoich ludzi,* daj im zwycięstwo nad wrogami* niech mają pomoc Twoją za tarczę pokoju,* przemożny znak zwycięstwa.

Κατά Ιωάννη Αγιο Ευαγγέλιο 3,13-17.
Κανένας, βέβαια, δεν ανέβηκε στον ουρανό παρά μόνο ο Υιός του Ανθρώπου, που κατέβηκε από τον ουρανό, και που είναι στον ουρανό.
Όπως ο Μωυσής ύψωσε το χάλκινο φίδι στην έρημο, έτσι πρέπει να υψωθεί ο Υιός του Ανθρώπου,
ώστε όποιος πιστεύει σ' αυτόν να μη χαθεί αλλά να ζήσει αιώνια.
«Τόσο πολύ αγάπησε ο Θεός τον κόσμο, ώστε παρέδωσε στο θάνατο το μονογενή του Υιό, για να μη χαθεί όποιος πιστεύει σ' αυτόν αλλά να έχει ζωή αιώνια.
Γιατί, ο Θεός δεν έστειλε τον Υιό του στον κόσμο για να καταδικάσει τον κόσμο, αλλά για να σωθεί ο κόσμος δι' αυτού.

Να διακηρύσσουμε με χαρά και υπερηφάνεια ότι ο Χριστός σταυρώθηκε για μας!
  Όχι μόνο δεν πρέπει να ντρεπόμαστε για τον θάνατο του Κυρίου μας, αλλά οφείλουμε να αντλούμε από αυτόν την πιο μεγάλη εμπιστοσύνη και την πιο μεγάλη υπερηφάνεια. Δεχόμενος από εμάς τον θάνατο που βρήκε να υπάρχει σε μας («εν ημίν»), μας υποσχέθηκε με πολλή εμπιστοσύνη να μας δώσει τη ζωή που υπάρχει σε Αυτόν(«εν Αυτώ»), την οποία δεν μπορούσαμε να έχουμε από μόνοι μας. Και αν Αυτός, που είναι αναμάρτητος, μας αγάπησε τόσο πολύ που υπέφερε για μας τους αμαρτωλούς αυτό που αξίζαμε με την αμαρτία μας, πώς δε θα μας δώσει αυτό που είναι δίκαιο, Αυτός που μας δικαιώνει; Πώς δε θα δώσει την ανταμοιβή τους στους δίκαιους, Αυτός που είναι πιστός στις υποσχέσεις Του και που υπέφερε την τιμωρία των ενόχων;

  Να αναγνωρίζουμε χωρίς να τρέμουμε, αδέλφια μου, και να διακηρύσσουμε ότι ο Χριστός σταυρώθηκε για μας. Να το λέμε χωρίς φόβο και με χαρά, χωρίς ντροπή και με υπερηφάνεια. Ο Απόστολος Παύλος το είδε αυτό, αυτός που το έκανε τίτλο δόξας του. Αφού υπενθύμισε τις πολλές και μεγάλες χάρες που έλαβε από τον Χριστό, δεν λέει ότι καυχιέται γι’ αυτά τα θαύματα, αλλά λέει: « Όσο για μένα, δεν θέλω άλλη αφορμή για καύχηση εκτός από τον σταυρό του Κυρίου μας Ιησού Χριστού» (Προς Γαλ. 6, 14).

[Nicefor]

Św. wielkiego męczennika NICETASA.

Krzyż Chrystusa jakby oręż gorliwie ująwszy,* poszedłeś walczyć z wrogami;* za Chrystusa stoczyłeś bój* i na koniec święte życie swoje w płomieniach oddałeś Panu,* dlatego otrzymałeś od Niego dar uzdrawiania.* Wielki męczenniku Nicetasie,* proś Chrystusa Boga o zbawienie dusz naszych.

Wytrwałością swoją obaliłeś potęgę błędu,* i otrzymawszy wieniec za swoje cierpienia,* radujesz się z aniołami, sławny Nicetasie mający imię od zwycięstwa,* modląc się nieustannie do Chrystusa za nas wszystkich.

Κατά Ιωάννη Αγιο Ευαγγέλιο 19,25-27.
Αυτά έκαναν οι στρατιώτες. Κοντά στο σταυρό του Ιησού στέκονταν η μητέρα του, η αδερφή της η Μαρία, γυναίκα του Κλωπά, και η Μαρία η Μαγδαληνή.
Ο Ιησούς, όταν είδε τη μητέρα του και το μαθητή που αγαπούσε, να στέκεται πλάι της, λέει στη μητέρα του: «Αυτός τώρα είναι ο γιος σου».
Ύστερα λέει στο μαθητή: «Αυτή τώρα είναι η μητέρα σου». Από κείνη την ώρα ο μαθητής την πήρε στο σπίτι του.

Za czasów świętego i równego Apostołom cesarza Konstantyna (306-337) wiara chrześcijańska szerzyła się po całym świecie. Wówczas i w kraju Gotów, nad rzeką Istrą /Dunajem/ zajaśniała, jak światło pośród ciemności, chrześcijańska pobożność. W kraju tym urodził się, wychował i otrzymał wykształcenie św. Nicetas (Nikētas, zwycięzca gr). Biskupem Gotów był podówczas Teofil, uczestnik pierwszego Soboru w Nicei (rok 325). Bronił on osobiście na soborze prawdy chrześcijańskiej i podpi­sał akta soborowe. Teofil oświecił Nicetasa światłem prawdziwej wiary i ochrzcił w imię Trójcy Świętej. Po niewielu latach książę Gotów Atanaryk rozpoczął w swym kraju prześladowanie chrześcijan. Naród Gotów podzielił się na dwa obozy: jeden pod wodzą Frytygernesa, drugi Atanaryka. W bratobójczej bitwie zwyciężył Atanaryk. Frytygernes uciekł do Grecji, gdzie panował cesarz Walens (364-378) i prosił go o pomoc. Cesarz nakazał zebrać wojsko greckie z Tracji, które połączone z resztkami wojsk Frytygernesa uderzyło pod sztandarem Krzyża na Atanaryka. Atanaryk poniósł sromotną klęskę i uciekł z małym oddziałem. W walce widoczna była pomoc Ukrzyżowanego. Stąd wiara chrześcijańska pośród Gotów coraz bardziej się szerzyła. Po Teofilu biskupem został Wulfila, mąż pobożny i mądry. On to wynalazł alfabet gocki i wiele ksiąg z języka greckiego na gocki przełożył. Wiara chrześcijańska szerzyła się pośród Gotów. Wielki w tym udział miał św. Nicetas. Pochodził on ze szlachetnego i sławnego rodu. Przykładem swej pobożności i nauczaniem wielu przyprowadził do Chrystusa. W międzyczasie do władzy ponownie siłą dochodzi Atanaryk. W zemście wznawia prześladowanie chrześcijan, którzy uprzednio go zwyciężyli. Gorliwy chrześcijanin Nicetas, żołnierz, rozpoczął walkę przeciwko podwójnemu wrogowi: niewidzialnemu - diabłu, nawracając pogan na prawdziwą wiarę a wiernych zachęcając do bohaterskiego męczeństwa i widzialnemu - czyniąc wyrzuty Atanarykowi, że tylu wiernych chrześcijan poddaje męczarniom. Zwyciężył obu wrogów. Wiary się nie wyparł i zniósł bohatersko straszliwe męki. Biczowano go, przebijano mieczem, wiszącego na krzyżu przypalano ogniem i wreszcie przywiązanego do belki przerżnięto piłą na pół wraz z belką. Ciało świętego Męczennika, na rozkaz Atanaryka, porzucono bez pogrzebania (rok 370). Wówczas pewien człowiek z Cylicji, z miasta Mopswestii, imieniem Marian, chrześcijanin i przyjaciel Świętego, w nocy, z obawy przed gniewem Atanaryka, poszedł zabrać ciało Męczennika. Padał wszakże wielki deszcz i ciemność była ogromna. Ale oto w niewytłumaczalny sposób przed Marianem zajaśniała gwiazda i zaprowadziła go do miejsca, gdzie spoczywało ciało; potem towarzyszyła Marianowi aż do jego mieszkania. Marian powrócił do swego rodzinnego miasta Mopswestii i tam, w swym domu, pogrzebał ciało św. Nicetasa. Dom Mariana począł obfitować w wiele łask i błogosławieństw. Wielu okolicznych ludzi otrzymuje za pośrednictwem świętego szczególne łaski. Ponieważ dom Mariana nie mógł pomieścić wielkiej rzeszy wiernych, podjęto budowę świątyni i tam przeniesiono Relikwie Świętego, gdzie dozna­wały wielkiej czci.

[Nicefor]

Św. wielkiej męczennicy EUFEMII, wspaniałej.

Owieczka Twoja, Jezu, Eufemia woła donośnym głosem:* "Ciebie, oblubieńcze mój, kocham i Ciebie szukając, cierpię,* z Tobą daję się ukrzyżować i przez Twój chrzest pogrzebać.* Dla Ciebie cierpię, by z Tobą królować.* Dla Ciebie umieram, aby żyć w Tobie.* Przyjmij mnie jako ofiarę nieskalaną, z miłością złożoną Tobie".* Przez jej wstawiennictwo, Miłosierny, zbaw dusze nasze.

W zapasach swoich piękny bój stoczyłaś* a po śmierci uświęcasz nas, wspaniała, potokami cudów.* Dlatego opiewamy twoje pobożne zaśnięcie,* z wiarą gromadzimy się w twej sławnej świątyni,* aby uwolnić się od niedomagań duchowych i otrzymać łaskę cudów.

Św. Eufemia (Euphēmia, dobra sława gr), żyła na przełomie III/IV wieku w Chalcedonie, została skazana na śmierć 16 września 303 roku podczas prześladowań chrześcijan za cesarza Dioklecjana (284-305). Kult jej rozpowszechnił się szybko w obu częściach cesarstwa, w końcu IV wieku zbudowano na jej grobie w Chalcedonie bazylikę, przyciągającą wielu pielgrzymów i odwiedzaną przez dwór cesarski. 11 lipca wspomina się ją też na pamiątkę cudu, który miał miejsce podczas Soboru Powszechnego w Chalcedonie w 451 roku (por. Lesman H., Eufemia, w: EK t. 4, Lublin 1985, kol. 1287).

[Nicefor]

Św. męczennicy ZOFII i trzech jej córek: WIERY, NADZIEI i LUBY.

Świętuje Kościół pierworodnych* i jednocześnie raduje się, przyjmując matkę cieszącą się z dzieci swoich,* która, nosząc imię oznaczające mądrość,* urodziła je w liczbie trzech cnót teologicznych.* Widzi je zaślubione razem z mądrymi pannami Oblubieńcowi Chrystusowi, Bogu Słowu.* Z nią i my duchowo w ich wspomnienie radujemy się, wołając:* bojowniczki Trójcy, Wiero, Nadziejo i Lubo,* w wierze, nadziei i miłości umacniajcie nas.

Czcigodnej Zofii świętymi gałązkami* były Wiera, Nadzieja i Luba;* pogańską mądrość ogłupiły przez łaskę,* zniosły męki, zwyciężyły,* ukoronowane zostały niezniszczalnym wieńcem* przez Władcę Chrystusa.

Κατά Λουκά Αγιο Ευαγγέλιο 7,31-35.
«Με τι, λοιπόν, να παρομοιάσω τη σημερινή γενιά των ανθρώπων; Με τι μοιάζουν;
Μοιάζουν με τα παιδιά που κάθονται στην αγορά, και η μια ομάδα φωνάζει στην άλλη και λέει: “σας παίξαμε με τη φλογέρα χαρούμενα τραγούδια, μα εσείς δε χορέψατε· σας τραγουδήσαμε μοιρολόγια, μα εσείς δεν κλάψατε”.
Το ίδιο κάνετε κι εσείς: Ήρθε ο Ιωάννης ο Βαπτιστής που δεν έτρωγε φαΐ και δεν έπινε κρασί, και τον βγάλατε δαιμονισμένο.
Ήρθε ο Υιός του Ανθρώπου, που τρώει και πίνει, και λέτε “φαγάς και οινοπότης είν' αυτός, που κάνει παρέα με τελώνες και αμαρτωλούς”.
Και όμως, η σοφία του Θεού δικαιώθηκε στο πρόσωπο όλων των απεσταλμένων της!»

Św. Zofia (Sophia, mądrość gr) podobno mieszkała w Rzymie. Była wdową i miała trzy córki: Wierę, Nadzieję i Lubę (Pistis, wiara, Elpis, nadzieja, Agapē, miłość gr). Kazano jej złożyć ofiarę kadzidła na ołtarzu bogini Diany. Kiedy zaś stanowczo odmówiła, wyprowadzono jej nieletnie dzieci i poddano na oczach matki wyszukanym torturom. Nie złamało to wszakże bohaterskiej matki. Owszem, zdobyła się na to, że zachęcała dzieci swoje do wytrwania. Zdumiony takim męstwem namiestnik miał św. Zofię pozostawić przy życiu. Ta jednak z boleści nad córkami zmarła na ich grobie. Podobno było to za cesarza Adriana (117-138).

[Nicefor]

Św. ojca naszego EUMENIUSZA, biskupa Gortyny, cudotwórcy.

Światłem boskim przepełniony* oświecasz nas, błogosławiony Eumeniuszu,* z miłością w pieśniach wychwalających* twoje czcigodne, sławne i święte odejście,* ojcze hierarcho Eumeniuszu,* módl się nieustannie za nas wszystkich.

Κατά Λουκά Αγιο Ευαγγέλιο 8,4-15.
Όταν συγκεντρώθηκε κοντά στον Ιησού πολύς κόσμος, που έρχονταν από διάφορες πόλεις, εκείνος τους είπε μια παραβολή:
«Βγήκε ο σποριάς για να σπείρει το σπόρο του· καθώς έσπερνε, μερικοί σπόροι έπεσαν στο δρόμο, όπου καταπατήθηκαν και τους έφαγαν τα πουλιά.
Άλλοι έπεσαν στις πέτρες και, όταν φύτρωσαν, ξεράθηκαν, γιατί δεν είχε υγρασία.
Άλλοι σπόροι έπεσαν ανάμεσα σε αγκάθια και, όταν αυτά φύτρωσαν μαζί τους, τους έπνιξαν.
Άλλοι όμως έπεσαν στο γόνιμο έδαφος, φύτρωσαν κι έδωσαν καρπό εκατό φορές περισσότερο». Αφού τα είπε όλα αυτά, πρόσθεσε με έμφαση: «Όποιος έχει αυτιά για ν' ακούει ας τα ακούει».
Οι μαθητές του τότε τον ρωτούσαν: «Τι σημαίνει η παραβολή αυτή;»
Εκείνος τους απάντησε: «Σ' εσάς έδωσε ο Θεός να γνωρίσετε τα μυστήρια της βασιλείας του, ενώ στους υπολοίπους αυτά δίνονται με παραβολές, ώστε να κοιτάζουν αλλά να μη βλέπουν και ν' ακούνε αλλά να μην καταλαβαίνουν».
«Η παραβολή αυτή σημαίνει το εξής: Ο σπόρος είναι ο λόγος του Θεού.
Οι σπόροι που έπεσαν στο δρόμο, είναι εκείνοι που άκουσαν το λόγο του Θεού· έρχεται όμως ύστερα ο διάβολος και τον παίρνει απ' τις καρδιές τους, για να μην πιστέψουν και σωθούν.
Οι σπόροι που έπεσαν στο πετρώδες έδαφος, είναι εκείνοι που, όταν ακούσουν το λόγο, τον δέχονται με χαρά, δεν έχουν όμως ρίζα· γι' αυτό πιστεύουν για λίγο διάστημα και, όταν έρθει ο καιρός της δοκιμασίας, απομακρύνονται.
Αυτοί που έπεσαν στ' αγκάθια, είναι εκείνοι που άκουσαν το λόγο, συμπορεύονται όμως με τις φροντίδες, με τον πλούτο και τις απολαύσεις της ζωής, πνίγονται απ' αυτά και δεν καρποφορούν.
Με το σπόρο που έπεσε στο γόνιμο έδαφος, εννοούνται όσοι άκουσαν το λόγο με καλή και αγαθή καρδιά, τον φυλάνε μέσα τους και καρποφορούν με υπομονή».

Św. Eumeniusz (Eumenios, życzliwy, miły gr) od młodych lat odznaczał się życiem ascetycznym, modlitwą, dziełami miłosierdzia wobec biednych; z uwagi na te przymioty jego duszy został biskupem Gortyny na Krecie; walczył o czystość wiary przeciw heretykom; żył w II lub w III wieku; umarł jako męczennik.